Voor uw eigen veiligheid
Een deel van het gebied in het van Veldhuizenbos is afgezet in verband met de berging. Het is niet uit te sluiten dat zich buiten dit gebied ook metaalresten bevinden in de grond. Recent hebben kinderen metaalresten gevonden met een metaaldetector. We begrijpen dat het interessant is om hier te zoeken, maar onze dringende oproep is: doe het niet! Het is namelijk onveilig omdat er chemicaliën, scherpe delen of resten munitie in de bodem kunnen liggen. De berging zal door experts van defensie worden gedaan.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog stortten zo’n 5.500 tot 6.000 vliegtuigen neer in ons land. Van een groot deel liggen de restanten nog in de grond. In honderden gevallen bevatten deze nog de stoffelijke resten van de bemanningsleden. Ook in de gemeente Dronten zijn recent de resten van een vliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog gevonden. Deze vliegtuigresten hopen we in 2025 te kunnen bergen, een bijzonder project dat de gemeente Dronten samen met veel andere partijen in het najaar van 2025 uitvoert.
Na de vondst van metaalresten op een veldje in het Van Veldhuizenbos (naast de ijsbaan) heeft de Explosieve Opruimingsdienst (EODD) van Defensie verschillende onderzoeken uitgevoerd naar de herkomst van deze resten. De metaalresten zijn zeer waarschijnlijk afkomstig van een Brits vliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog, vermoedelijk een Avro Lancaster-bommenwerper.
Na de verschillende onderzoeken heeft de Stafofficier Vliegtuigbergingen (SOVB) een positief bergingsadvies gegeven. Detectie van de EODD wees uit dat metaaldelen van een vliegtuig in de grond achtergebleven zijn. Daarnaast kunnen er mogelijk nog stoffelijke resten van vermiste vliegers liggen. Daarom heeft de SOVB de gemeente geadviseerd om het vliegtuigwrak te bergen
Zolang de vliegtuigresten onaangeroerd blijven, is er geen direct gevaar voor de omgeving. Om te voorkomen dat mensen zelf bewust op zoek gaan of per ongelijk op Ontplofbare Oorlogsresten (OO) stuiten, is de locatie afgezet met hekken.
De voorbereidingen voor de berging duren ongeveer één jaar. De gemeente Dronten doet dit niet alleen, maar samen met veel andere partijen.
Tijdlijn van september 2022 tot en met november 2025
- September 2022 – Vondst metaalresten na ploegwerkzaamheden veldje Van Veldhuizenbos
- December 2022 – juni 2023 – Onderzoek naar herkomst metaalresten door Defensie. Diverse detecties door de EODD
- Juni 2023 – Positief bergingsadvies Defensie. Metaalresten zijn vermoedelijk afkomstig van een Britse Avro Lancaster
- September 2024 – Gemeenteraad Dronten geeft opdracht om de wrakdelen te bergen
- December 2024 – Start voorbereidingen vliegtuigberging
- November 2025 – Berging vliegtuigresten door Defensie
Voor de berging is specialistische begeleiding nodig. Defensie en de gemeente Dronten werken samen aan een projectplanning en bereiden de benodigde vergunningen voor. Om de werkzaamheden veilig en effectief uit te voeren, wordt het terrein vrijgemaakt van bomen en struiken, nadat er eerst een flora- en faunaonderzoek is gedaan. Op de locatie komt een werkterrein waar de afgegraven grond wordt gezeefd en de gevonden wrakstukken en munitie worden verwerkt en afgevoerd. De daadwerkelijke berging zal ongeveer zes weken duren, maar de voorbereidingen starten al geruime tijd eerder.
De berging van een vliegtuigwrak is in technisch opzicht complex en er zijn veel partijen bij betrokken. Een civieltechnische aannemer voert het project uit onder regie van de Stafofficier Vliegtuigbergingen van het Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK). De SOVB wordt geassisteerd door andere specialisten van Defensie, zoals de Bergingsdienst en de Stralingsdienst van het Commando Luchtstrijdkrachten, de Explosieve Opruimingsdienst (EODD) en een component van de Bergings- en Identificatiedienst Koninklijke Landmacht (BIDKL). De BIDKL zorgt voor het verwijderen van eventuele menselijke resten.
Impressie van een berging
Achter de schermen bij een vliegtuigberging
Nationaal Programma Vliegtuigbergingen
Het Nationaal Programma Berging Vliegtuigwrakken richt zich op het bergen van vliegtuigwrakken die onder de zogenaamde ‘kansrijke bergingen’ vallen, en waarin dus op basis van historisch vooronderzoek en aanvullend onderzoek ter plaatse, vastgesteld kan worden dat daar redelijkerwijs nog stoffelijke resten van vermiste vliegers aangetroffen kunnen worden. Een ingestelde werkgroep, waar ook de SOVB deel van uit maakt, adviseert de minister van BZK over de bergingen die als ‘kansrijk’ worden gezien. Bij bergingen binnen het Nationaal Programma hebben gemeenten recht op een vergoeding van 100% van de kosten van de daadwerkelijke berging van het vliegtuigwrak en mogelijke stoffelijke resten van vermiste bemanningsleden.
De betrokken organisaties zijn:
- Defensie
Diverse onderdelen zoals de Bergingsdienst en de Stralingsdienst van de Koninklijke Luchtmacht, de Explosieven Opruimingsdienst en de Bergings-en Identificatiedienst CLAS. - DAGnl
DAGnl is een adviserend ingenieursbureau met veel ervaring in het voorbereiden en begeleiden van vliegtuigbergen in Nederland. Voor de berging in Dronten zal DAGnl tijdens de voorbereiding en berging verschillende expertises inzetten vanuit civiele techniek, ecologie, bodem en milieu, water en landmeten. - Civieltechnische aannemer
Nog onbekend. - Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties.
Deze berging is onderdeel van het Nationaal Programma Vliegtuigbergingen van het Ministerie van BZK. Voor meer informatie kijk dan op de website van de Rijksoverheid.
Uit onderzoek van Defensie blijkt dat de gevonden wrakdelen zeer waarschijnlijk horen bij een Britse bommenwerper van het type Avro Lancaster. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn verschillende bommenwerpers van dit type in het IJsselmeer en in de omgeving van de huidige gemeente Dronten gecrasht. Hierdoor is het niet duidelijk om welk toestel het precies gaat.
In de buurt van de gevonden crashsite staat ook een herdenkingspaal (Paal 1). Deze paal verwijst naar de locatie van een in 1959 gevonden geschutskoepel. Bij deze koepel werden ook stoffelijke resten aangetroffen die als ‘Unknown Airman’ op de militaire begraafplaats Jonkersbos in Nijmegen zijn begraven. Mogelijk horen de recent gevonden wrakdelen en de geschutskoepel bij hetzelfde vliegtuig en kan de berging de identiteit van het vliegtuig aan het licht brengen. Daarmee komen we ook een stap dichterbij de identiteit van de ‘Unknown Airman’ en krijgen de nabestaanden hopelijk de gelegenheid om tot een waardige afsluiting te komen. Gezien de speciale band die de gemeente Dronten heeft met de Airgunners, vinden wij het belangrijk om zo veel mogelijk informatie te verzamelen die kan helpen om mogelijk vermiste bemanningsleden te identificeren.
